Reporter rzeczywistości : o międzywojennej prozie Jalu Kurka

Książka

W koszyku

oceń

Reporter rzeczywistości : o międzywojennej prozie Jalu Kurka / Elżbieta Wróbel. - Wydanie I. - Kraków : Instytut Literatury, 2022. - 186, [2] strony ; 24 cm.

(Biblioteka Pana Cogito ; 69)

Autor

Wróbel Elżbieta

Forma i typ

Książki Publikacje naukowe

Temat

Kurek, Jalu (1904-1983) Dwudziestolecie międzywojenne (1918-1939) Literatura polska Pisarze polscy

Gatunek

Monografia

Dziedzina i ujęcie

Literaturoznawstwo

Tytuł serii: Biblioteka Pana Cogito

Instytucja: Instytut Literatury

Książka "Reporter rzeczywistości : o międzywojennej prozie Jalu Kurka" została poświęcona twórczości prozatorskiej Jalu Kurka, która jest najmniej znaną częścią bogatego dorobku literackiego tego pisarza. Autorka skoncentrowała się na omówieniu sześciu jego powieści wydanych w latach 1926-1939, a obranym przez nią kluczem odczytania tych utworów stał się chwyt reportażowy. Proza Kurka jest przypadkiem szczególnym, co zgodnie odnotowali wszyscy badacze zajmujący się jego utworami (między innymi Elżbieta Cichla-Czarniawska, Wojciech Tomasik, Izabella Adamczewska i Aleksander Wójtowicz). Pisarz wyjątkowo konsekwentnie łączył elementy reportażu z fikcją literacką, dlatego omówienie jego prozy pozwala ukazać interesujące i chwilami zaskakujące aspekty tego charakterystycznego dla beletrystyki międzywojennej procesu.

W pierwszym rozdziale książki autorka podjęła się próby zrekonstruowania dyskursu krytycznego dotyczącego zjawiska reportażowości w twórczości Jalu Kurka. Przytoczyła opinie czołowych osobistości międzywojennej krytyki - w których dominowały negatywne oceny procesu łączenia w obrębie jednego tekstu literackiego fikcji z elementami szeroko rozumianych form dokumentarnych, z reportażem na czele - a także wskazała najważniejsze teksty międzywojenne zaliczane do powieści reportażowych.

W drugim rozdziale książki omówione zostały powieści Jalu Kurka z lat 20. XX wieku: "Kim był Andrzej Panik? Andrzej Panik zamordował Amundsena…" (1926) i "S.O.S. (Zbaw nasze dusze!)" (1927) oraz "Mount Everest 1924" (1933) - utwór w interpretacji autorki przełomowy dla twórczości prozatorskiej Kurka. Na podstawie analizy tych powieści autorka wykazała inne niż u pozostałych prozaików zaplecze artystyczne i ideowe chwytu reportażowego w pisarstwie omawianego twórcy.

Następnie autorka omówiła kolejne powieści Kurka: "Grypa szaleje w Naprawie" (1934), "Woda wyżej" (1935) oraz "Młodości, śpiewaj!" (1939), podkreślając, że w tym okresie twórczości stał się on pisarzem rozliczającym polską państwowość. Głównym tematem jego powieści były wówczas źle funkcjonujące instytucje państwowe - na tle losów głównych bohaterów Kurek ukazywał paradoksy i niesprawiedliwości machiny biurokratycznej. Utwory te służyły zatem dziennikarskiej interwencji i były swego rodzaju literacką reakcją na dylematy oraz problemy trudnych, kryzysowych lat 30.

Książkę zamyka rozdział, w którym autorka omówiła najistotniejsze kwestie związane z poetyką powieści Kurka: specyficzny rodzaj narracji i rozluźnienie zależności fabularnych, będące wynikiem wpływu narzędzi reportażowych na fabułę i kompozycję powieści. Dominacja podmiotu mówiącego w tekście powieści umożliwiła, według autorki, wprowadzenie w obręb utworu elementów lirycznych, objawiających się w charakterystycznym dla pisarza języku. Kontekstem dla rozwiązań językowych stosowanych przez Kurka autorka uczyniła założenia współczesnych reportażystów. Punktem odniesienia omawianych powieści stała się także dziewiętnastowieczna powieść tendencyjna, gdyż pisarz realizował założenia bliższe publicystyce niż działalności stricte literackiej.

zob. w.bibliotece.pl

Pliki multimedialne:

Status dostępności:

Wypożyczalnia Główna

Są egzemplarze dostępne do wypożyczenia: sygn. 381586, 381587 (2 egz.)

Strefa uwag:

Uwaga dotycząca bibliografii

Bibliografia na stronach 159-167. Indeks.

Uwaga dotycząca finansowania

Współfinansowanie: Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego

Uwaga dotycząca języka

Streszczenie i nota o autorze w języku angielskim. Spis treści także w języku angielskim.