á
â
ă
ä
ç
č
ď
đ
é
ë
ě
í
î
ľ
ĺ
ň
ô
ő
ö
ŕ
ř
ş
š
ţ
ť
ů
ú
ű
ü
ý
ž
®
€
ß
Á
Â
Ă
Ä
Ç
Č
Ď
Đ
É
Ë
Ě
Í
Î
Ľ
Ĺ
Ň
Ô
Ő
Ö
Ŕ
Ř
Ş
Š
Ţ
Ť
Ů
Ú
Ű
Ü
Ý
Ž
©
§
µ
Bieżeńcy znaczy uchodźcy. Bieżeństwo 1915 roku to masowa ucieczka ok. 2 milionów ludzi z terenów dzisiejszej Polski. Oto w początkach I wojny światowej, kiedy armia niemiecka posuwała się w głąb Imperium Romanowów, carski sztab postanowił zastosować taktykę spalonej ziemi. Nie przewidziano, że to co się sprawdziło podczas wojen napoleońskich nie ma sensu w nowych realiach. (...) Machina ruszyła – ewakuowano administrację, wywożono fabryki i wypędzano na wschód całe wsie i miasteczka. Kozacy czasem gonili nahajkami ale swoje zrobiły przerażające historie, które opowiadano chłopom. Gdy mieszkańcy w panice opuszczali swoje sioła, Kozacy podpalali zabudowania.
„Ewakuowani" chłopi mieli przejść przez wielomiesięczne piekło chorób zakaźnych, głodu, zimna, zagubienia się. Gdy znaleźli schronienie gdzieś hen w dalekiej Rosji …przyszła potworna w skutkach rewolucja bolszewicka. Trzeba było wracać…tylko do czego? Nowa ojczyzna – Polska wcale nie witała ich z otwartymi ramionami.
Aneta Prymaka – Oniszk dotarła do źródeł, dokumentów, zdjęć i dziesiątek ludzi, którzy opowiedzieli jej swoje, już tylko zasłyszane, rodzinne historie. To był ostatni moment na zebranie wspomnień – przecież następne pokolenie nie będzie już umiało ich powtórzyć.