Wydanie zbioru opowiadań Bogusława Adamowicza "Wesoły marszałek" zawiera wszystkie opowiadania niesamowite autora, gdyż jest połączeniem jego dwóch pozycji wydawniczych, czyli także tomiku "Tajemnica długiego i krótkiego życia". Z pewnością można odczuć w nich inspiracje twórczością Edgara Allana Poego, ale także rozpoznać ten specyficzny modernistyczny styl oraz wyobraźnię. Docenić również należy bardzo szeroką tematykę utworów - od ghost story, przez ludową przypowieść, klasyczną bajkę aż do niemalże lovecraftowskiego wszechświatowego chaosu. Różnorodność zbioru i oryginalne rozwiązania stanowią o jego ponadczasowej wartości. "Choć dorobek niesamowity Adamowicza zamyka się w ośmiu tekstach, są one bardzo różnorodne i osadzone w rozmaitej scenerii - od tła dość gotyckiego (Wesoły Marszałek) przez słoneczną Wenecję (Dzieje Doży), pogańską wieś (Pogańska ofiara), daleki - choć zmyślony - orient (Tajemnica długiego i krótkiego życia), po światy baśniowe (Bajka o Bajce). Pojawiają się w nich motywy spirytystyczne typowe dla epoki, ale też dużo bardziej uniwersalne, aczkolwiek przez literaturę niesamowitą szczególnie lubiane kwestie odmienności, obcości, wyalienowania. Czasem sięga Adamowicz po alegorię (Zegarmistrz) czy baśń (Bajka o Bajce), ale robi to w oryginalny sposób, często z odrobiną sarkazmu, który wykorzystywał z upodobaniem także w swojej poezji". Ze "Wstępu" Krzysztofa Grudnika

"Idąca śmierć" to pierwszy i jedyny zbiór opowiadań Czosnowskiego. Ukazał się w 1922 roku. Po nim Czosnowski pisał jeszcze fikcje (na przykład tygodnik dla kobiet Bluszcz wydrukował jego nowe opowiadanie Prawda w 1924 roku), ale skupił się na twórczości innego rodzaju. () Dziś, jeśli w ogóle można mówić o jakiejkolwiek literackiej rozpoznawalności Czosnowskiego, istnieje ona na polu aforyzmów przynajmniej gdy za punkt odniesienia przyjmiemy wyniki zwracane przez wyszukiwarki internetowe. Jako aforysta doczekał się też jedynego wydania powojennego wraz z Karolem Irzykowskim, Kazimierzem Przerwą-Tetmajerem, Aleksandrem Świętochowskim i innymi znalazł się w zbiorku Aforystyka dwudziestolecia, który Państwowy Instytut Wydawniczy wydał w 1984 roku". (Ze Wstępu Krzysztofa Grudnika)

Szalony pątnik jest zatem próbą zapoznania czytelnika z pełnym zbiorem opowiadań Grabińskiego, a wybór akurat tego tytułu motywowany jest kilkoma czynnikami. Utwory przedstawione na kolejnych stronach pokazują bardzo dobrze wszechstronność Grabińskiego. Na przykład Problemat Czelawy jest opowiadaniem szczególnie długim i złożonym. Osada dymów pokazuje okazyjne romanse Grabińskiego z „egzotyką" - choć większość jego fabuł osadzona jest w Polsce (lub w terenach historycznie polskich), to zdarzało mu się sięgać ku odleglejszym krainom, a tu mamy przykład chyba najdalszej tego typu „wycieczki” do jeszcze wtedy dziewiczych Stanów Zjednoczonych. Zamykająca zbiór Dziedzina stanowi natomiast przykład pewnej autotematyki, bohaterem tego opowiadania jest pisarz i Grabiński wplata w tekst wiele swoich poglądów na sztukę pisarską. [Ze Wstępu Krzysztofa Grudnika]

Irzykowski wskazuje na pokrewieństwo opowiadań Huskowskiego z Edgarem Allanem Poe, przytaczając takie tytuły jak Hek i Agon, uparci oraz Tragedia na wieży. W przypadku niektórych tekstów tego typu podobieństwo rzeczywiście można dostrzec, choć jest to porównanie, które może być stosowane do niemal wszystkich niesamowitników. W innych tekstach z tego zbioru widać jednak silniejsze powinowactwo z Villiersem de l'Isle-Adamem i jego conte cruel czy to przez okrucieństwo tematu (Dzień Ewy), czy przez ironiczny humor (doskonały Dziwny autor). Hukowski woli formy krótsze, nie skupia się za bardzo na budowaniu nastroju, częściej uzyskując efekt celną puentą. Groza, po którą sięga autor Spojrzeń, opiera się często na potworności natury ludzkiej. Nie ma tu gotyckich rekwizytów i skonwencjonalizowanych rozwiązań, nawiedzonych miejsc, duchów czy wampirów. Ich miejsce zajmuje głębokie rozczarowanie ludzkością, w tym też fasadowo pozytywnymi rodzajami ludzkich stosunków, takimi jak przyjaźń (Hek i Agon, uparci) czy miłość (Próba miłości). (Ze Wstępu Krzysztofa Grudnika)

Spod ciemnej gwiazdy (a właściwie Z pod ciemnej gwiazdy, bo taki zapis ortograficzny obowiązywał w 1922 roku) to zbiór 12 utworów, z czego 5 było wcześniej drukowanych w zbiorze Nowele. Jeden z tekstów oznaczony jest jako „szkic do powieści" [Arka), inny jako „prolog do dramatu" (Pyriphlegethon). Mają one bardzo różną długość i charakter - Pogrzeb jest liczącą około 500 słów miniaturą, większą część Wroga i nieprzyjaciela stanowi komiczny dialog, Kowadło Morda, choć w dedykacji określone jako apokryf, dziś wydaje się kolejową groteską. W większości przypadków cechą wspólną jest dość silny charakter dramatyczny, pewnie wynikający z umiłowania (teoretycznego i praktycznego) autora do teatru. Czasem służy to pewnej dynamice, która w literaturze niesamowitej nie zawsze osiąga zadowalający poziom, w innych jednak miejscach [Dukat) popada w przegadanie, z którego zbyt mało wynika. Na szczęście ta pierwsza tendencja dominuje i większość tekstów zachowuje swój urok także w XXI wieku. W opowiadaniach zawartych w tym tomie widać tę samą cechę, która wyraźnie zaznaczyła się już w Pałubie, mianowicie mocne zorientowanie na zjawiska psychiczne. Często jest to wykorzystywane do tłumaczenia zajść o charakterze nadnaturalnym, w czym Irzykowski posuwa się nawet dalej od Edgara Allana Poe. To także cecha łącząca go z innym niesamowitnikiem - Stefanem Grabińskim. Literackie pokrewieństwo z autorem Szalonego pątnika widoczne jest także per se w dedykacji do Kowadła Morda oraz opowiadaniu Wagon astralny, które nawiązuje do horrorów kolejowych Grabińskiego, a nawet przywołuje go (w dość żartobliwy sposób) z nazwiska. [Ze Wstępu Krzysztofa grudnika]

Prezentowane w tym zbiorze opowiadania różnią się na tle dotychczasowych tomów serii Niesamowitnicy. Choć Jaworski z pewnością uderza w niesamowite tony, zdecydowanie bardziej operuje groteską i dziwacznością niż grozą. Jest bliższy Schulzowi niż Grabińskiemu. I choć znajdziemy tu motywy śmierci i szaleństwa, ich opracowanie jest nad wyraz oryginalne. Choć Historie maniaków powstały za czasów Młodej Polski, ich autor jest krytyczny wobec formacji, która go ukształtowała. Z jednej strony łatwo tu dostrzec typowe elementy młodopolszczyzny: oparcie narracji na monologu wewnętrznym, nadmierny emocjonalizm bohatera, uniwersalizm rozumiany jako rozmycie ram czasowych czy geograficznych (choć te same chwyty stosował już w romantyzmie Edgar Allan Poe - przez modernistów uwielbiany). Z drugiej strony Jaworski wyśmiewa młodopolską estetykę. We wstępie do Amora milczącego (który przy okazji jest bardzo dziwnie ulokowany - przy ostatnim opowiadaniu w tomie, co niektórzy krytycy interpretowali w ten sposób, że opowiadanie to miało pierwotnie otwierać drugi, nigdy niewydany zbór) znajdujemy interesującą wypowiedź odautorską, według której zamiarem pisarza nie jest tworzenie literatury pięknej, tylko „literatury brzydkiej i trudnej" Ale aprobata brzydoty jest czymś, co pojawia się w praktycznie każdym z tych opowiadań i co mocno przeciwstawia się modernistycznej estetyce spod znaku Wilde'a. [Ze Wstępu Krzysztofa Grudnika]

Choć większość tomów z serii Niesamowitnicy wpisuje się w stylistykę grozy, W czwartym wymiarze Antoniego Langego więcej czerpie z fantastyki naukowej. Utwory tu zebrane często prowadzą do dramatycznych, miejscami strasznych finałów, ale droga dojścia do nich pełna jest naukowych spekulacji, złożonych teorii, a czasem nawet - równań matematycznych. Toteż bohaterami są często badacze - czasem amatorzy, czasem zawodowcy - zajmujący się nieraz obsesyjnie zjawiskami i zagadnieniami czasu, tytułowego „czwartego wymiaru" w rozmaitych ujęciach (rozwoju, historii, wieczności, równoległości itp.). Prezentują oni dość specyficzny rodzaj eksperymentatorów - niezważających na etyczne i moralne ograniczenia, dążących do wiedzy za wszelką cenę, narażających na niebezpieczeństwa zarówno siebie, jak i innych, by tylko poznać prawdę lub dokonać przełomu. To odpowiednicy Victora Frankensteina, doktora Moreau, niewidzialnego Griffina czy Henry'ego Jekylla. Ich naukowe podejście miesza się jednak z ezoteryką, mesme- ryzmem, teozofią czy historiozofią. [Ze Wstępu Krzysztofa Grudnika]

„Utwory zawarte w Tropach z jednej strony zakorzenione są w literackich modach i trendach przełomu XIX i XX wieku, z drugiej strony wyrastają ku literaturze niesamowitej (później określanej mianem weirdfiction). Mamy tu zatem dość częste w Młodej Polsce elementy światopoglądowe, takie jak na przykład gnostycyzm, hinduizm czy schopenhaueryzm, ale prowadzą one do stawiania pytań egzystencjalnych charakterystycznych później dla weirdu: dlaczego istniejemy i jak działa świat. Czasami całość ujęta jest w ironiczne ramy [Cel), częściej jednak przebija głęboki pesymizm (Lux perpetua). Silnie młodopolskim - a w zasadzie neoromantycznym - elementem w twórczości Mirandoli jest także ożywianie, czego się da: wody, Chleba, myśli, sumienia - w świecie Tropów ze wszystkim można porozmawiać, choć faktycznie porozumieć się - trudniej, a najtrudniej - z drugim człowiekiem lub grupą ludzi". (...) Ze Wstępu Krzysztofa Grudnika